Cách đặt ánh sáng 3D Max Vray trong diễn họa kiến trúc nội thất (phần 5)

Ánh sáng ban đêm

Khi thiết lập ánh sáng ban đêm trong 3D Max Vray để diễn họa một khung cảnh kiến trúc nội thất, chúng ta quan sát thực tế rằng: vào ban đêm, mặc dù mặt trời đã khuất hẳn nhưng trên bầu trời vẫn còn ánh sáng.

Nó có thể là ánh sáng mặt trời được phát tán trong bầu khí quyển, hay từ mặt trăng. Còn ánh sáng từ các ngôi sao thì khá mờ nhạt và không đáng kể.

Ánh sáng & tính chất vật lý

Một điểm cần lưu ý về ánh sáng trong thời gian này là bầu trời luôn sáng hơn so với mặt đất (trừ trường hợp có các nguồn sáng nhân tạo trong khung cảnh).

Hãy quan sát hai bức ảnh dưới đây:

bên trái là bức ảnh đúng. Ảnh bên phải, về mặt vật lý không thể tồn tại. Vì ta không thể hiểu được ánh sáng đến từ đâu.

Nếu có thể quan sát được mặt trăng, thì hãy nhớ rằng: ánh sáng từ mặt trăng suy cho cùng chỉ là ánh sáng phản xạ từ mặt trời, và nó vẫn tuân theo cùng nguyên tắc chiếu sáng như ánh sáng mặt trời.

Ánh sáng mặt trăng

Khi mặt trăng ở vị trí gần đường chân trời, nó có màu đỏ hoặc vàng. khi càng lên cao, nó càng trắng. Bề mặt của mặt trăng thực tế không màu, chỉ có sắc xám.

Nếu nhìn vào một bức hình chụp cảnh đáp xuống mặt trăng, có thể bạn sẽ ngỡ rằng nó được chụp ở chế độ đen trắng, cho đến khi bạn nhìn thấy màu sắc từ bộ đồng phục của các phi hành gia.

Vào ban đêm, ánh sáng bầu trời khá khuếch tán và yếu nhưng nếu có thì ánh trăng lại chiếu sắc nét như ánh sáng mặt trời vậy, có khác thì chỉ ở cường độ sáng vì rõ ràng ánh sáng mặt trăng không thể mạnh bằng ánh sáng từ mặt trời.

Cũng vì vậy mà tỉ lệ giữa ánh sáng mặt trăng và ánh sáng bầu trời cũng sẽ khác khi so sánh với tỉ lệ giữa ánh sáng mặt trời và ánh sáng bầu trời vào ban ngày. Một vấn đề khác cũng cần lưu ý. Đó là với mắt thường, mặt trăng thường trông khá nhỏ bé. Tuy nhiên trong thực tế thì nó lớn hơn rất nhiều.

Mắt người có rất ít cảm nhận về màu sắc trong bóng tối. Do vậy mà cảm nhận về bóng đêm của chúng ta dường như là không màu. Tuy nhiên, các máy ảnh vẫn có khả năng ghi lại màu sắc trong bóng tối.

Thủ thuật chiếu sáng

Thực tế là, nếu giữ màn trập mở đủ lâu, bạn có thể chụp 1 bức ảnh vào ban đêm trông không khác gì như khi chụp vào ban ngày. Kể cả khi phơi sáng trong thời gian ngắn, bức hình vẫn ghi lại được khá nhiều màu sắc, hơn hẳn những gì mắt người nhìn thấy được.

Trong điện ảnh, cách quay cổ điển đối với khung cảnh ban đêm là quay non khung cảnh đó vào ban ngày (quay với ánh sáng yếu) và dùng bộ lọc ánh sáng xanh gắn vào ống kính để tạo ảo giác đó là ban đêm.

Một nhân tố khác cũng ảnh hưởng đến khung cảnh ban đêm là nguồn ánh sáng nhân tạo. Tại Anh, dù bạn ở nơi đâu (thậm chí ở các vùng quê cách xa hàng dặm so với thành phố), bạn vẫn có thể nhìn thấy ánh sáng từ thành phố hắt lên đâu đó trên bầu trời, hay phản xạ lên các đám mây với sắc da cam không thể lẫn vào đâu được.

Nếu không muốn nhìn thấy cảnh này trong thế giới hiện đại, bạn phải đi đến vùng đất rất xa xôi, nơi cách ly hoàn toàn so với thành phố.

Ở những nơi không có ánh sáng nhân tạo, khung cảnh gần như tối đen so với bầu trời. Tuy nhiên, hãy để ý rằng các mái nhà trên mặt đất vẫn đang phản chiếu lại ánh sáng từ bầu trời bất kể là vào ban đêm.

Hãy để ý ánh sáng và màu sắc trên bầu trời, màu sắc trong bức ảnh chụp rõ hơn rất nhiều so với khi nhìn bằng mắt thường.

Trong bức hình này, mặt trăng có một chút sắc đỏ và nâu vì được chụp lúc nó ở khá thấp và chưa lên cao trong bầu trời. Tại vị trí đỉnh điểm, mặt trăng sẽ có màu trắng và xám.

Màu sắc & ánh sáng trên bầu trời

Khi diễn họa kiến trúc nội thất với background là bầu trời. Bạn hãy quan sát rằng, bầu trời thường khá đa dạng về màu sắc, nếu quan sát kỹ mỗi ngày, bạn sẽ nhận thấy nó sản sinh ra rất nhiều dải màu hỗn hợp khác nhau rất tuyệt.

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến màu sắc của bầu trời và các đám mây mà bạn nhìn thấy được: thời gian trong ngày, mây che, độ dày của các đám mây cũng như khoảng cách giữa các đám mây.

Nếu độ dày các đám mây không đồng đều hoặc khi có các lỗ hổng nhỏ giữa các đám mây gần nhau, bạn sẽ nhìn thấy màu sắc, chất lượng và cường độ ánh sáng rất khác nhau trên bầu trời. Nó có thể tạo ra những gam màu và hoa văn không thể đoán nổi.

Ánh sáng tự nhiên nói chung và trên bầu trời nói riêng, luôn có một số màu sắc nhất định (kể cả là vào những ngày âm ủ nhất). Bầu trời là nguồn sáng khuếch tán bất biến trong ngày, bất kể lúc đó mặt trời sáng mạnh hay yếu.

Tôi không thể lý giải được tại sao cơn mưa ở phía xa lại có sắc hồng, là do ánh sáng mặt trời cuối chiều ở phía sau chiếu đến chăng. Quả thật, bầu trời luôn không ngừng biến đổi và không thể dự đoán được.

Khói mù – Sương mù

Có nhiều cánh để diễn ánh sáng ban đêm trong 3D Max Vray. Ánh sáng cũng tương tác với môi trường nếu tồn tại bất kỳ các hạt nguyên phân tử nào lơ lửng trong đó có tính phản xạ hoặc tán xạ ánh sáng. Các hạt bụi, hơi nước hay các hạt gây ô nhiễm trong không khí có khả năng bắt sáng và tạo cảm giác khối như chùm tia sáng từ mặt trời, khói hay sương mù.

Khói mù

Khói mù luôn tồn tại trong không khí, nó giúp ta có thể cảm nhận được phối cảnh ở phía xa. Các vật thể ở xa thường bị che khuất bởi lớp khói mù này, khiến chúng xuất hiện mờ nhạt hơn, có phần xanh hơn, và có độ tương phản thấp vì ánh sáng phản chiếu từ chúng đã bị khuếch tán đi ít nhiều do lớp khói mù.

Khói mù thường có màu trắng hoặc ánh xanh, tuỳ thuộc theo thời tiết: thường nó có màu xanh dưới ánh sáng mặt trời (vì nó đang phản chiếu ánh sáng từ bầu trời) và màu trắng nếu bị mây che.

Sương mù

Sương mù hoàn toàn tương tự như khói mù nhưng dày hơn. Nó cũng khuếch tán ánh sáng mạnh mẽ hơn, nếu đang đứng giữa đám sương mù dày đặc, bạn sẽ nhận thấy ánh sáng phát tán đều ra mọi hướng.

Khi chụp một bức hình trong màn sương mù dày đặc, dụng cụ đo của máy ảnh có thể cho chúng ta số liệu chính xác nhất bất kể bạn có đang chếch máy lệch lên, xuống hay quay sang hướng nào khác.

ánh sáng bị ảnh hưởng bởi khói và sương mù

Sương mù có màu trắng (như mây vậy) nhưng cũng có thể có các màu sắc khác do nhận được ánh sáng phản chiếu từ bầu trời hoặc mặt trời. Do vậy, trong thực tế, sương mù có thể có màu xanh, thậm chí vàng hay da cam.

Có thể quan sát được chùm tia nắng từ mặt trời đi qua các đám mây như thế này là do các hạt nguyên phân tử trong không khí đang bắt sáng.

Màn sương mù dưới đất có một màu xanh đậm vì nó đang phản chiếu ánh sáng từ bầu trời bên trên. Hàng cây đã giúp chặn lại các tia sáng từ mặt trời chiếu đến, nếu không thì màn sương này sẽ có màu vàng hoặc da cam.

Cảnh tuyết trắng bị che phủ bởi lớp sương mù dày đặc, ánh sáng khuyếch tán mạnh và không hề có bóng đổ dưới bất kỳ gốc cây nào.

Ánh sáng ban đêm với mặt nước

Hướng dẫn chiếu sáng mặt nước hồ bơi trong 3d max

Nước ảnh hưởng lớn đến cách tương tác của ánh sáng tự nhiên với thế giới quanh ta, nó là một phần gắn liền của khung cảnh dưới dạng mưa, sương hay trên mặt hồ, sông và biển.

Nước làm thay đổi bản chất các bề mặt khi chúng bị làm ướt vì không giống như các loại vật chất khác trong tự nhiên, mặt nước có tính phản xạ cao và gây nên bóng sáng trực tiếp khá mạnh. Sương đọng trên đám cỏ có thể tạo nên hàng nghìn bóng sáng li ti (nó giữ lại những ánh nắng ban mai), mỗi hạt sương hoạt động như một thấu kính con.

Trong tự nhiên, những phản xạ long lanh như vậy thường khó thấy, trừ khi có sự hiện diện của nước và nhờ vậy mà ta có thể nhận ngay ra rằng bề mặt đó đang bị ẩm ướt.

anh sang moi truong 3d max vray dien hoa kien truc noi that

Một ảnh hưởng lớn khác của nước lên ánh sáng đó là nó giúp phản xạ ánh sáng ngược trở lại khung cảnh. Nếu đang đứng cạnh bờ biển, bạn sẽ nhận thấy có rất nhiều ánh sáng phản chiếu lên người vì hiện tượng này.

Cuối cùng, nước cũng là nguyên nhân gây nên khá nhiều hiệu ứng trong không khí như cầu vồng, các quầng sáng, vòng hào quang…

Những hạt sương nhỏ tạo nên hàng nghìn bóng sáng lung linh trên bề mặt, kể cả trong những ngày nhiều mây, ít sáng. Chú ý rằng các hạt sương đang phản chiếu ánh sáng từ bầu trời trong trẻo.

Bề mặt đọng nước ở hè đường trông như một tấm gương lớn, phản chiếu mọi thứ. Nhờ đó mà ta biết được nó đang bị ẩm ướt.

Nhựa lỏng dính trên những quả mọng này làm lớp vỏ ngoài sáng bóng, nổi bật kết cấu của lớp vỏ. Chúng ta biết được lớp vỏ đang bị ướt vì kiểu phản xạ như thế này không dễ thấy trong tự nhiên (trừ khi có sự xuất hiện của nước).

Đôi dòng suy nghĩ

Ánh sáng tự nhiên là một hiện tượng phức tạp và thay đổi liên tục. Tuy cũng tuân theo môt số khuôn mẫu và nguyên tắc vật lý, nhưng nó vẫn quá phức tạp để có thể cắt nghĩa được toàn bộ vấn đề trong một bài viết như thế này.

Tôi chỉ hy vọng có thể cung cấp cho các bạn hướng đi, giúp các bạn hiểu rõ hơn về các trường hợp chiếu sáng khác nhau. Và quan trọng hơn hết, hy vọng nó giúp khơi dậy trí tò mò trong bạn, giúp bạn tự nghiên cứu, tìm tòi theo cách quan sát của riêng mình, và áp dụng chúng vào công việc.

Sau 5 phần hướng dẫn ánh sáng 3D Max Vray trong diễn họa kiến trúc nội thất. Tôi tin chắc bạn không chỉ nhận ra được những điểm yếu trong tác phẩm của mình, mà còn tìm thấy một bầu trời kiến thức mới. Thực tế đây chỉ là điểm khởi đầu và bạn luôn cần phải tìm tòi và học hỏi thêm.

Có một vấn đề cần thận trọng là, đôi khi những gì thuộc về nguyên tắc của trường hợp này lại có thể sai lầm khi áp dụng vào trường hợp khác !

Ví dụ như ánh sáng ấm thì cần đổ màu lạnh chẳng hạn. Có thể điều này đúng với ánh sáng tự nhiên: ánh sáng mặt trời màu vàng và bóng đổ màu xanh, nhưng đây chỉ là một lý do mang tính vật lý chứ không phải là một nguyên tắc mà chúng ta phải tuân theo một cách mù quáng. Trong các trường hợp khác nó có thể không đúng (như với trường hợp mây tan).

Tự nghiên cứu và quan sát

Điều tương tự cũng áp dụng với lý thuyết rằng: màu bóng đổ luôn theo màu của ánh sáng chính. Đây có thể là nguyên lý đã ăn sâu vào trí óc của chúng ta nhưng trên thực tế lại không hoàn toàn như vậy (các máy ảnh có thể minh chứng dễ dàng cho điều này).

Điều đáng nói ở đây là ý tưởng của bạn, ý đồ của bạn trong tác phẩm, bạn muốn một hiệu ứng riêng cho mình, chứ không theo một nguyên tắc nào cả.

Nếu muốn hiểu rõ hơn ánh sáng tự nhiên dưới nhiều khía cạnh khác nhau, bạn nên xem những tác phẩm của Claude Monet, ông có kiến thức rất sâu sắc về ánh sáng tự nhiên và hầu hết các tác phẩm của ông đều được xử lý ánh sáng rất tuyệt (mặc dù phong cách vẽ của ông khá thô nhưng sự miêu tả về ánh sáng lại chính xác một cách đáng kinh ngạc).

Một lần nữa, Tôi hy vọng rằng với 5 phần nguyên lý chiếu sáng trong 3D Max vừa qua sẽ là những kiến thức bổ ích giúp các bạn nâng cao kỹ năng của mình không chỉ trong diễn họa kiến trúc nội thất mà còn cả trong các lĩnh vực khác như sân khấu, điện ảnh, nghệ thuật trình diễn v.v…

Chúc các bạn thực hành thành công và có nhiều tác phẩm đẹp.